Jaki powinien być nowoczesny patriotyzm?

Dziś jest państwowe święto w rocznicę odzyskania przez Polskę po I W.Ś. niepodległości. To chyba dobra okazja, by raz jeszcze zanurzyć się w szambo polityki i napisać wpis na temat tego, jaki powinien być nowoczesny patriotyzm.

Pisaliśmy tu już jakiś czas temu o tym, że na państwo nie można liczyć w żadnej dziedzinie życia. I że trzeba sobie samodzielnie radzić, polegać na sobie nawzajem, a nie czekać na pomoc rządu. Mimo tego, uważam, że całe społeczeństwo skorzystałoby na tym, gdybyśmy mieli w Polsce więcej patriotów.

Powyższy obrazek przelał się kilka dni temu przez sieć. Nie jestem pewien, kto jest jego autorem, prawdopodobnie pojawił się po raz pierwszy tutaj. Jest odrobinę naiwny, ale mimo wszystko uważam go za całkiem niezły punkt wyjścia do dyskusji.

Czymże jest więc patriotyzm? W myśl powyższego obrazka jest:

• płaceniem podatków,
• sprzątaniem po swoim psie,
• uczestnictwem w głosowaniach,
• oszczędzaniem energii i segregacją odpadów,
• kupowaniem i kasowaniem biletów,
• wspieraniem polskiej kultury.

Chyba nikt nie ma wątpliwości co do tego, że na utrzymywaniu porządku we wspólnych przestrzeniach skorzystamy wszyscy. Mało jest ludzi, którzy lubią oglądać sterty śmieci w lesie, psie kupy na trawnikach i chodnikach (widoczne zwłaszcza wiosną, gdy stopnieje już żółty śnieg), czy niedopałki papierosów. Nie mam tu na myśli zresztą tylko samych wrażeń wizualnych czy zapachowych. Zanieczyszczanie środowiska powoduje jego degradację, a środowisko zdegradowane jest nieproduktywne.

Analogicznie popieram segregację odpadów (a w zasadzie zasadę RRR), kompostowanie ich, oszczędzanie energii, ciepła, paliwa. Nie dość, że wpływa to korzystnie na środowisko, to wpływa równie korzystnie na kieszeń. A ponieważ polski system elektroenergetyczny jest na krawędzi upadku, przyzwyczajenie się do zużywania małych ilości prądu jest jak najbardziej wskazane. Śmieci mają trafiać do recyklingu, a nie do rzeki czy lasu, ani do pieca. Ścieki mają trafiać do oczyszczalni ścieków, choćby przydomowej, a nie do wód gruntowych przez nieszczelne szambo…

Że nie należy jeździć na gapę to chyba nikt nie ma wątpliwości. Nie ma pieniędzy z biletów, to nie ma pieniędzy na nowe autobusy, nowe linie tramwajowe, czy budowę metra.

Ale co do głosowania i płacenia podatków, to już mam duże zastrzeżenia.

Tak, uważam, że podatki płacić trzeba. Ale z drugiej strony uważam, że głupotą jest płacenie podatków w wysokości wyższej, niż to konieczne. A więc płaćmy podatki tak, by były jak najniższe, ale jednocześnie by było to zgodne z prawem.

Co do głosowania, to generalnie póki w Polsce jest tak, jak teraz, to nie ma co w ogóle chodzić na wybory. Nie pomogą jednomandatowe okręgi wyborcze i nie wiem, kto sieje propagandę, że będzie inaczej. Jedyne, co one zmienią, to liczbę partii w parlamencie — na mniejszą. W Polsce ludzie chcą głosować na duże partie. A na którą konkretnie, to zależy od tego, czy wierzą w zamach smoleński, czy nie, a także od tego, co która z partii lewicowych im naobiecuje.

Za to na poziomie lokalnym jak najbardziej głosować trzeba. To tu dzieją się rzeczy ważne, które mają bezpośrednie przełożenie na prawie każdego z nas — budowa dróg, szkół, dofinansowanie do instalacji kolektorów słonecznych, zagospodarowanie przestrzenne. Na tym poziomie pojedyncze głosy mają realny wpływ na to, kto zasiada w samorządzie. I tu warto się czynnie udzielać. Praca włożona w prace społecznie użyteczne na poziomie lokalnym ma chyba najlepsze przełożenie na realne efekty.

Brakuje mi natomiast kilku cholernie ważnych punktów, które definiowałyby nowoczesny patriotyzm. Przede wszystkim patrzenie władzy na ręce. Władza na każdym poziomie musi pamiętać, że ona służy ludziom, a nie odwrotnie. Mamy demokrację, rządy i samorządy są wybierane po to, by służyły ludziom. A nie odwrotnie… Uczestniczymy w konsultacjach społecznych (zwłaszcza tematów, które mają na nas bezpośredni wpływ — jak choćby nowych planów zagospodarowania przestrzennego), jeśli trzeba wysyłamy pisma do urzędów, albo odwiedzamy urzędników, by zwrócić im uwagę, że swoje obowiązki wykonują źle. Pilnujemy przestrzegania prawa i wpływamy na jego kształt. Po to, by było spójne, czytelne dla laików i wolne od błędów.

Zresztą nie tylko o to chodzi, by wymagać przestrzegania prawa przez urzędników, ale też i swoich sąsiadów. Trzeba reagować, gdy jakiś dureń maluje po murze albo kradnie pokrywę studzienki kanalizacyjnej. Jest teoria, że polityka zera tolerancji dla drobnych wykroczeń pomaga zmniejszać ilość poważnych przestępstw.

Brakuje mi też wspierania polskiego przemysłu. Jeśli produkt tej samej jakości można kupić od polskiego producenta i z importu, zdecydowanie lepiej kupić towar krajowy. Pieniądze zostaną u nas, zamienią się w pensje dla pracowników, akcje charytatywne, badania i rozwój naukowy. Nie zawsze to się sprawdzi i nie ma co się upierać, że jest inaczej. Lepiej pojechać nad morze chorwackie, niż polskie, bo będzie cieplej i niewykluczone, że taniej. Ale na narty niekoniecznie już trzeba jechać w Alpy. 😉

Gdybym miał więc podsumować, streściłbym nowoczesny patriotyzm tak:

• wydawaj pieniądze w kraju,
• uczestnicz w życiu swojej lokalnej społeczności,
• patrz urzędnikom na ręce,
• pilnuj jakości i egzekwowania prawa,
• głosuj, zwłaszcza na poziomie lokalnym,
• dbaj o środowisko,
• reaguj, gdy w otoczeniu dzieje się coś złego (jak choćby malowanie po murach, czy niesprzątanie po psie),
• płać uczciwie podatki, ale unikaj ich płacenia, jeśli jest to opłacalne i legalne.